การนอนหลับตาไม่สนิทเป็นปัญหาที่หลายคนอาจมองข้าม แต่รู้หรือไม่ว่านี่อาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพที่ควรใส่ใจ คนที่มีอาการนอนหลับตาไม่สนิทมักจะรู้สึกเหมือนนอนไม่หลับ ตาแห้ง ระคายเคือง หรือมีอาการตาแดงบ่อย ๆ บางคนอาจเกิดจากโรคบางอย่าง หรือผลข้างเคียงจากการทำศัลยกรรม แต่จะด้วยสาเหตุใดก็ตาม อาการนี้สามารถส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตได้มาก มาทำความเข้าใจสาเหตุและวิธีแก้ไขกันดีกว่า
อาการนอนหลับตาไม่สนิทเป็นภาวะที่เปลือกตาปิดไม่สมบูรณ์ในขณะหลับ แม้ร่างกายจะเข้าสู่ภาวะการนอนหลับตามปกติ แต่เปลือกตายังคงมีช่องว่างเล็ก ๆ ทำให้ลูกตายังสัมผัสกับอากาศภายนอก ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพตาหลายอย่าง เช่น อาการตาแห้ง ระคายเคือง หรือเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่กระจกตาได้ง่าย เพราะดวงตาไม่ได้รับการปกป้องอย่างสมบูรณ์ในขณะหลับ นอกจากนี้ ยังอาจทำให้รู้สึกเหมือนนอนไม่เต็มอิ่ม เพราะดวงตาไม่ได้พักผ่อนอย่างเต็มที่ ส่งผลให้รู้สึกอ่อนล้าและไม่สดชื่นในตอนตื่นนอน
อาการของคนที่นอนหลับตาไม่สนิทนั้นสังเกตได้ไม่ยาก โดยมักจะมีอาการตาแห้งบ่อย รู้สึกเหมือนมีฝุ่นหรือสิ่งแปลกปลอมในตาตลอดเวลา บางคนอาจมีอาการตาแดง คันตา หรือแสบตาร่วมด้วย ที่สำคัญคือมักจะรู้สึกว่านอนไม่เพียงพอ แม้จะนอนครบ 7-8 ชั่วโมงแล้วก็ตาม เพราะดวงตาไม่ได้พักผ่อนอย่างเต็มที่ ในระยะยาวอาจส่งผลให้การมองเห็นแย่ลง มองเห็นภาพเบลอ หรือมีอาการปวดตาได้ง่าย
อาการนอนหลับตาไม่สนิทอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ โดยเฉพาะความผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาทและกล้ามเนื้อบริเวณใบหน้า ซึ่งแต่ละสาเหตุก็มีความรุนแรงและวิธีการรักษาที่แตกต่างกันไป มาดูกันว่ามีสาเหตุอะไรบ้าง
การได้รับบาดเจ็บบริเวณศีรษะและใบหน้าเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดอาการนอนหลับตาไม่สนิท โดยเฉพาะการบาดเจ็บที่กระทบต่อเส้นประสาทบริเวณฐานกะโหลกศีรษะ กระดูกขมับ หรือขากรรไกร เมื่อเส้นประสาทได้รับความเสียหาย จะส่งผลให้การควบคุมกล้ามเนื้อเปลือกตาผิดปกติ ทำให้ไม่สามารถปิดตาได้สนิท บางครั้งอาการอาจเป็นชั่วคราวและดีขึ้นเมื่อบาดแผลหาย แต่ในบางกรณีอาจต้องได้รับการรักษาเพิ่มเติม
เมื่อหลอดเลือดแดงที่เลี้ยงเส้นประสาทใบหน้าเกิดความเสียหาย โดยเฉพาะหลอดเลือดแดงสมองน้อยด้านล่างส่วนหน้า จะทำให้เส้นประสาทที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อเปลือกตาขาดเลือดไปเลี้ยง ส่งผลให้กล้ามเนื้อเปลือกตาอ่อนแรง ไม่สามารถหลับตาได้สนิท อาการนี้มักพบร่วมกับอาการอื่น ๆ ของโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน
โรคใบหน้าอัมพาตครึ่งซีกหรือที่เรียกว่าโรคเบลล์พาลซี เป็นภาวะที่เส้นประสาทใบหน้าเกิดความผิดปกติอย่างเฉียบพลัน ส่งผลให้กล้ามเนื้อใบหน้าข้างใดข้างหนึ่งอ่อนแรง ทำให้มีอาการปากเบี้ยวและหลับตาไม่สนิท สาเหตุที่แน่ชัดยังไม่ทราบ แต่สันนิษฐานว่าอาจเกิดจากการติดเชื้อไวรัส ผู้ป่วยมักมีอาการดีขึ้นได้เองภายใน 3-6 เดือน แต่ควรได้รับการดูแลรักษาอย่างถูกต้อง
เนื้องอกที่เกิดขึ้นบริเวณสมองหรือใกล้เส้นประสาทใบหน้าสามารถกดทับเส้นประสาท ทำให้การส่งสัญญาณไปยังกล้ามเนื้อเปลือกตาผิดปกติ ส่งผลให้ไม่สามารถควบคุมการปิดตาได้อย่างสมบูรณ์ อาการมักค่อย ๆ แย่ลงตามการเติบโตของเนื้องอก การรักษาจำเป็นต้องกำจัดสาเหตุคือการผ่าตัดเนื้องอกออก จึงจะสามารถฟื้นฟูการทำงานของเส้นประสาทได้
การติดเชื้อบริเวณใกล้เคียงกับเส้นประสาทใบหน้าสามารถทำให้เส้นประสาทอักเสบและทำงานผิดปกติได้ เช่นเชื้อไวรัสเริม หรือเชื้องูสวัด เมื่อเกิดการอักเสบจะส่งผลให้กล้ามเนื้อเปลือกตาอ่อนแรง ไม่สามารถปิดตาได้สนิท การรักษาต้องเร่งกำจัดเชื้อที่เป็นสาเหตุและลดการอักเสบ พร้อมทั้งป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดกับดวงตา
การศัลยกรรมตาอาจเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดอาการหลับตาไม่สนิท โดยเฉพาะหากการผ่าตัดใช้เทคนิคที่ไม่เหมาะสม หรือแพทย์มีประสบการณ์ไม่เพียงพอ เช่น การตัดหนังตาบนเปลือกตาออกมากเกินไป หรือการผ่าตัดถุงใต้ตาที่ตัดผิวหนังออกมากเกินไป หรือเกิดพังผืดดึงรั้งเปลือกตา รวมถึงการไม่ได้ประเมินและแก้ไขภาวะเอ็นตาล่างหย่อนก่อนการผ่าตัด
ภาวะตาโปนทำให้ลูกตายื่นออกมาจากเบ้าตามากกว่าปกติ ส่งผลให้เปลือกตาปิดไม่สนิทแม้จะพยายามหลับตาแล้วก็ตาม นอกจากจะทำให้เกิดปัญหาการหลับตาไม่สนิทแล้ว ยังเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดการระคายเคืองและการติดเชื้อที่กระจกตาได้ง่าย เพราะดวงตาไม่ได้รับการปกป้องอย่างเพียงพอ
เปลือกตาล่างหย่อนเป็นภาวะที่ขอบตาล่างไม่ชิดกับลูกตาดำ สังเกตได้จากการที่เห็นช่องว่างระหว่างขอบตาล่างกับตาดำชัดเจน มักพบในผู้ที่มีโครงสร้างตาที่มีหางตาชี้ลง หรือเกิดจากความเสื่อมของเนื้อเยื่อตามวัย ทำให้เวลาหลับตา เปลือกตาล่างไม่สามารถยกตัวขึ้นมาปิดลูกตาได้สนิท
โครงสร้างใบหน้าที่มีระยะระหว่างคิ้วกับตาใกล้กันเกินไป หรือมีเบ้าตาที่แคบ ทำให้มีผิวหนังที่จะใช้ในการปิดตาน้อยกว่าปกติ ส่งผลให้เปลือกตาไม่สามารถปิดคลุมดวงตาได้สมบูรณ์ ภาวะนี้อาจเป็นลักษณะเฉพาะตัวหรือเกิดจากการผ่าตัดที่ตัดผิวหนังออกมากเกินไป
สำหรับผู้ที่มีอาการหลับตาไม่สนิทในระดับไม่รุนแรง สามารถเริ่มต้นด้วยการรักษาแบบไม่ผ่าตัดก่อนได้ วิธีนี้จะช่วยบรรเทาอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น เช่น การใช้น้ำตาเทียมหยอดตาเป็นประจำเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้น การทาเจลหรือขี้ผึ้งสำหรับดวงตาก่อนนอน โดยเฉพาะการใช้ที่ครอบตาในเวลากลางคืนจะช่วยปกป้องดวงตาได้ดี นอกจากนี้ การสวมแว่นตาที่ออกแบบพิเศษเพื่อกักเก็บความชื้นก็เป็นอีกทางเลือกที่ช่วยลดอาการระคายเคืองได้
การรักษาด้วยการผ่าตัดจะเหมาะกับผู้ที่มีอาการรุนแรงหรือเกิดจากการศัลยกรรม โดยวิธีการรักษาจะแตกต่างกันตามสาเหตุ กรณีที่เกิดจากการทำศัลยกรรมตาบน แพทย์จะทำการเลาะพังผืดที่ขัดขวางการทำงานของกล้ามเนื้อหลับตา ปรับระดับความสูงและความลึกของชั้นตาใหม่ให้เหมาะสม ส่วนกรณีที่เกิดจากการผ่าตัดตาล่าง เช่น การผ่าตัดถุงใต้ตาที่ไม่เหมาะสม จะใช้วิธีเลาะพังผืดและเย็บเอ็นตาล่างให้กระชับขึ้น เพื่อให้เปลือกตาสามารถปิดได้สนิทมากขึ้น
การนอนหลับตาไม่สนิทเป็นปัญหาที่ไม่ควรมองข้าม เพราะนอกจากจะส่งผลต่อคุณภาพการนอนแล้ว ยังอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพตาที่รุนแรงได้ หากคุณมีอาการดังกล่าวที่เกิดจากเปลือก สามารถปรึกษาจักษุแพทย์ผู้ชำนาญการของ Sky Clinic ซึ่งมีความเชี่ยวชาญด้านการทำตาสองชั้น เปิดหัวตา แก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ซ่อนแผลใต้คิ้ว และกำจัดถุงไขมันใต้ตา เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมกับปัญหาของคุณ